Ons eerste ontbijt op het dakterras van onze B&B! Het ontbijt is aanvaardbaar, maar de koffiekoeken en taarten stonden al op het terras toen wij gisteren vlak na de middag aankwamen, gewoon in de buitenlucht in zo’n broodtrommel. Alles behalve vers dus en bijgevolg geen spek voor mijn bek. En het brood dat onze vriendelijke gastvrouw ons serveert, heeft ze iets daarvoor ontdooid in de microgolf oven. Gelukkig is de charcuterie vers.

Vandaag laten we Puglia achter ons en rijden we naar Matera in Basilicata. Ongeveer een uur rijden later vinden we een parkeerplaats in een woonwijk, een eindje stappen van het historische centrum van Matera. Matera is beroemd om zijn grotwoningen, Sassi (enkelvoud sasso) genoemd. Het verhaal gaat dat de rotsen van Matera al vanaf de achtste eeuw dienst deden als schuilplaatsen voor kloosterlingen die gevlucht waren uit het Byzantijnse Rijk. Langzamerhand hakten deze kloosterlingen meer en meer ‘woningen’ uit in de grotten en ontstonden er zelfs kloosters in de rotsen.

De benaming Sassi komt voor het eerst voor in een document uit 1204. In de Sassi woonden hele gezinnen, samen met hun kippen en andere dieren, zoals schapen, geiten en varkens, op betrekkelijk kleine oppervlaktes. Veel mannen in Matera waren schaapherders die een groot deel van het jaar in de bergen rond Matera verbleven en daar in de rotsen overnachtten. Af en toe kwamen enkele mannen naar beneden om de door hen vervaardigde kaasjes naar huis te brengen.

In de jaren vijftig van de vorige eeuw woonden er nog zo’n vijftienduizend mensen in de grotwoningen van Matera. Een kleine rekensom leert dat iedere woning dus gemiddeld door maar liefst negen personen bewoond werd. Ik hoef er geen tekening bij te maken dat de hygiënische omstandigheden waarin deze mensen leefden alles behalve ideaal waren, zeker omdat ze in dezelfde ruimte als hun dieren leefden. Door de slechte sanitaire leefomstandigheden besloot de Italiaanse overheid dat iedereen de Sassi moest verlaten. Als gevolg hiervan ontstond er een enorme leegstand en was Matera aan het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw een soort spookstad geworden.

Sinds 1993 staan de Sassi van Matera echter op de Werelderfgoedlijst van Unesco en is er veel veranderd (alhoewel een deel van de grotwoningen in Matera nog altijd onbewoond is, begrijpelijk, want zo’n woning renoveren is alles behalve evident).

Mijn vriend en ik starten onze verkenning in de wijk Sasso Caveoso, gekenmerkt door een overdaad aan fabuleuze kerken, die ik uiteraard allemaal van binnen wil bewonderen. We bezoeken de Chiesa di Santa Lucia e Agata alla Fontana, de Chiesa di San Francesco d’Assisi en de Chiesa del Purgatorio, gebruik makend van een handig combiticket. Oja, we wipten ook nog even (gratis) binnen in de Chiesa di Santa Chiara d’Assisi.

Chiesa di Santa Lucia e Agata alla Fontana:

Chiesa di Santa Chiara d’Assisi:

Chiesa di San Francesco d’Assisi:

Chiesa del Purgatorio:

Tot onze verbazing treffen we een standbeeld van één van de beroemde gesmolten horloges van Dalí op het Piazza Vittorio Veneto. Blijkbaar reclame voor een tentoonstelling van deze beroemde Spanjaard.

Vervolgens bezoeken we onze eerste Sasso: Casa Grotta del Casalnuovo. Een heel bijzondere ervaring en eerlijk, in de hete zomers moeten dit zeer aangename en koele woningen geweest zijn, alleen het samenwonen met schapen, varkens en geiten lijkt me minder ideaal.

Na uitgebreid genoten te hebben van de schoonheid van Matera, lunchen we bij Le Bubbole, een restaurant vermeld in de Michelingids. We genieten van de verrassende smaakcombinaties en ik ben bijzonder onder de indruk van de uitstekende risotto. In feite is risotto een simpel gerecht, maar toch krijg je al te vaak gewokte rijst voorgezet als je risotto bestelt.

Appetizer:

Beeft tartare, grape mustard and cocoa biscuit:

Squid 52°, anduja and hazelnut:

“Vialone Nano IGP Pila Vecia’ risotto, pumpkin, cardoncelli, mushrooms and boat blue cheese:

Turbot kebab and its skin, cauliflower, chard and tonkatsu sauce:

Native Lucano black pork, radicchio and apple sauce:

Na deze heerlijke lunch bewonderen we de fabuleuze kathedraal van Matera. De kathedraal is gebouwd op het hoogste punt van Matera en is dus van bijna overal zichtbaar. Vanaf het Piazza Duomo hebben we een prachtig uitzicht op Matera, maar het is het interieur van deze kathedraal dat ons even sprakeloos maakt. Vooral de zeer oude muurschilderingen en de fabelachtige plafonds maken indruk.

Vervolgens bezoeken we Palombaro lungo de grootste cisterne van Matera daterend uit de zestiende eeuw, gelegen onder het Piazza Vittorio Veneto. Dit gigantische waterreservoir is echt de moeite van een bezoek waard.

Volgende kerk op ons lijstje: de Chiesa San Pietro Barisano, dat ondergrondse uit de rotsen gehouwen ‘zetels’ heeft voor een wel heel bizar begrafenisritueel. In het zuiden van Italië was het tussen eind 1600 en begin 1700 de gewoonte om overleden priesters in hun heilige gewaden te plaatsen in ‘zetels’ uitgehouwen in de rotsen (colatoi genaamd). De lijken van de priesters werden niet verwijderd tot ze volledig vergaan waren. Nadat er van de lijken niets dan botten overbleven, werden de resten verzameld door andere priesters en familieleden verzameld, schoongemaakt en bewaard in ossuaria. Een bizarre en nogal stinkende praktijk, lijkt mij.

Vervolgens brengen we een bezoek aan drie kerken (de Santa Lucia alle Malve, de Santa Maria di Idris en de San Giovanni in Monterrone) die in de rotsen zijn uitgehouwen en meteen duidelijk maken waarom Matera Unesco werelderfgoed is. Wat een bijzondere plekken van devotie! En alweer zijn het de prachtige oude muurschilderingen die de show stelen.

Kortom, Matera is een absolute must visit en ik had gerust nog een dag langer in deze bijzonder fascinerende stad kunnen ronddwalen. Helaas moeten we nog een uur terug rijden naar Bari. Ik trakteer mezelf op een gelato en we wandelen op het gemak terug naar de auto via het Parco del Castello.

Na een vlotte autorit komen we rond 21u aan in Bari en vinden we tot onze grote verbazing meteen een parkeerplaats voor onze huurwagen. Een meevaller, want het parkeertekort en de manier waarop Italianen daarmee omgaan in Puglia is echt een probleem. Dubbel parkeren is hier zowat de norm en ook zebrapaden, voetpaden en busstroken worden door de gemiddelde Italiaan ongegeneerd als parkeerplek gebruikt. We hebben zelfs al eens een plek gezien waar de wagens driedubbel geparkeerd stonden.

We sluiten deze mooie dag af met een glaasje prosecco bij In Alto Vineria, waar er net een tafeltje vrijkomt als wij passeren. It must be our lucky day! We proeven een glaasje witte wijn van de Verdeca druif die bijzonder in de smaak valt en bestellen een kaasbordje en wat worteltjes met dipsaus om nog wat te knabbelen. Grote honger hebben we niet na het copieuze middagmaal. Mijn vriend sluit de avond af met een grappa en ik bestel stiekem nog een tweede glaasje Verdeca. Een dag om een strik rond te doen.