Deze middag nam ik deel aan een gegidste rondleiding voor M-bassadeurs in de Universiteitsbibliotheek. Curator Katrien Lichtert gaf ons een zeer boeiende uitleg bij de tentoonstelling Kennis aan de ketting, die deel uitmaakt van het Dieric Bouts Festival. De tentoonstelling toont aan dat fake news, misleidende informatie en (on)betrouwbare bronnen van alle tijden zijn. Al werd er in de late middeleeuwen beduidend meer gecensureerd dan nu.

De tentoonstelling gaat dieper in op de vraag wie bepaalt wat kennis is, welke kennis voor wie beschikbaar is en wat wordt gecensureerd? Wat was en is de prijs van kennis, vroeger en nu? Wat betekende het ontstaan van de boekdrukkunst of de introductie van digitale middelen zoals het internet en sociale media? Heel boeiende en brandend actuele onderwerpen alleszins. Al denk ik wel dat deze tentoonstelling geen spek voor ieders bek is. Je moet je tijd nemen om de bijhorende info grondig te lezen om goed het verhaal te kunnen volgen. Of rondgeleid worden door de curator zelf, natuurlijk, dat helpt ook. 😉

Mogelijk stelt deze afbeelding Dieric Bouts voor, maar zeker is dat niet:

De afbeelding links toont een groep laatmiddeleeuwse studenten die naar een uiteenzetting van hun prof luisteren:

Doedels zijn van alle tijden:

Eramus gecensureerd?

Voorbeelden van censuur in oude boekwerken:

Deze censor nam zijn werk niet al te serieus:

Yep, jullie zien het goed, in 1964 (!) moesten studenten toestemming vragen aan de rector om Marx en Engels te mogen lezen, omdat deze boeken op de Index van verboden boeken stonden.

Overblijfsel van de brand die lelijk huis hield in de Leuvense universiteitsbibliotheek:

Boeken hingen in de late middeleeuwen letterlijk aan de ketting. In die tijd waren boeken uiteraard heel kostbaar en men wilde het risico op diefstal zoveel mogelijk beperken:

Notities in de marges van studieboeken:

Een afbeelding van een neushoorn gemaakt door Albrecht Dürer, waarvan men jarenlang dacht dat dit een exacte weergave van het beest in kwestie was:

Skelet van een kalf geboren met twee hoofden:

Afbeeldingen van zogezegd echte dieren (let op de eenhoorn):

Afbeelden van de heilige stad Jerusalem:

Spotprent over de gehate hertog van Alva:

Vreemde mensdieren waarvan men geloofde dat deze echt bestonden:

Dit kalf is wellicht geen mythe, maar een dier dat helaas afschuwelijk vervormd ter wereld kwam:

Gespot: zeemonster:

De waarneming van een komeet: