De zijdehandelaar door Tash Aw

Nog een boek dat ik oppikte op het boekenfestijn. Het is jammer dat de tijd die ik aan lezen kan spenderen tegenwoordig beperkt blijft tot enkele minuten voor het slapengaan en gestolen tussendoortjes in de auto. En sinds ik begonnen ben met het herhalen van Italiaans op de trein, moet ook dat dagelijkse leesmoment eraan geloven. Waar is de tijd dat ik het mij kon permitteren om van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat mij in een boek te verdiepen?

De zijdehandelaar, dus. Ik kocht het boek op goed geluk. Van de schrijver had ik nog nooit gehoord. Het rood op de kaft en het exotisme dat het boek beloofde, trokken me over de streep. Het bleek een onverwachte voltreffer.

Het boek is opgebouwd uit drie delen. Elk deel vertelt het verhaal van Johnny Lim vanuit het standpunt van een andere verteller. Het verhaal speelt zich af in Malakka (nu Maleisië) ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en de bezetting door de Japanners. De eerste verteller is zijn zoon die een heel zwart en negatief beeld schetst van de man die zijn vader was. Toch krijg je als lezer al bij het eerste deel het gevoel dat het oordeel van de zoon te zwaar is, te eenzijdig negatief. De twee volgende delen nuanceren het beeld van Johnny Lim. Het wordt van zwart steeds grijzer en soms zelfs wit.

Het boek is bijzonder vlot geschreven en je blijft lezen, want je wil zo graag het raadsel van de mens Johnny Lim doorgronden. Wat ging er nu echt in hem om? Was hij een vuile collaborateur? Een moordenaar? Een idealist die het communistische ideaal wilde verwezenlijken? Maar zelfs na het lezen van de laatste bladzijde blijft het raadsel overeind. Het beeld dat we krijgen van Johnny Lim is fragmentarisch, zoals het beeld van een andere mens steeds fragmentarisch is, hoe goed je iemand ook denkt te kennen.

Het exotische kader waarin het verhaal zich afspeelt, vond ik een extra pluspunt. Maleisië is een onbekend land voor mij. De beschrijvingen in het boek deden me dromen van palmbomen, witte stranden, oerwouden en moessonregens. Iemand die mijn reis naar daar wil sponsoren?