Het is lang geleden dat een boek mij nog zo heeft opgeslorpt als ‘De meester en Margarita’. Wat een absoluut meesterwerk! Zelfs al heb ik (ondanks de voetnoten) ongetwijfeld niet alle dubbele bodems en verwijzingen naar het Sovjetregime in dit werk begrepen, toch heb ik geweldig genoten van de schitterende beeldspraak en de fantastische beschrijvingen van de frapatsen van de duivel en zijn trawanten. Nu begrijp ik alleszins waarom de Rolling Stones in een ver verleden ‘sympathy for the devil’ geschreven hebben. Want jawel, ondanks de koppen die er (letterlijk) rollen, kan je niet anders dan sympathie opbrengen voor de duivelse streken die de boze in dit boek uithaalt.

Ook de subplot over Pontius Pilatus, dat eigenlijk een boek in een boek is, wist mij volledig in te pakken. Deze ‘alternatieve’ versie van de bijbel leek me zoveel realistischer dan de versie waar wij mee opgescheept zitten. Het enige waar ik zo mijn twijfels bij had, was de brandende liefde die Margarita voelde voor haar Meester. Ik kon moeilijk aannemen dat een vrouw die het objectief gezien zo goed had, zomaar alles zou weggooien voor een bijzonder onzeker bestaan. Maar hey, blijkt Margarita toch wel niet gebaseerd te zijn op de vrouw van Boelgakov zelf, zeker? Die tot het laatste heeft gevochten om na zijn dood zijn werken bepubliceerd te zien. Ware liefde, ze bestaat, mensen.

Wat de moraal van dit boek is, is me niet geheel duidelijk. Of het moet zijn dat goed en kwaad, licht en donker onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, de een niet zonder de andere kunnend. Ofwel is het dat ware liefde uiteindelijk alles overwint. Wat er ook van zij, ik heb er alleszins van genoten.